ÂM NHẠC - KẾT NỐI VÀ LAN TỎA
Đây cũng là tiếng lòng của người nghệ sĩ với bệnh nhân và gia đình bệnh nhân mắc bệnh ung thư.
Nhà nghiên cứu âm nhạc Đặng Hoành Loan qua đời sau gần hai năm chống chọi với căn bệnh ung thư dạ dày. Trong suốt sự nghiệp của mình, ông đã dành trọn tâm huyết để bảo tồn và lan tỏa những giá trị âm nhạc truyền thống, đóng góp cho nền âm nhạc dân tộc nhiều công trình nghiên cứu quan trọng.
Từ niềm ngưỡng mộ và sự tiếc thương vô hạn dành cho anh trai, nhạc sĩ Lương Nguyên - em trai ông - Nguyên Phó Ban Âm nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam (nay là Ban Văn học - Nghệ thuật - Âm nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam) đã viết nên ca khúc “Ru anh”, như một lời tiễn đưa người anh về với cõi vĩnh hằng. Đây cũng là cách để người anh trai vẫn hiện diện trong lòng người thân và khán giả và là món quà âm nhạc dành cho cố nhạc sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc Đặng Hoành Loan khi ông đã dành cả cuộc đời mình cho sự nghiệp bảo tồn và phát huy âm nhạc dân tộc.
Ca khúc “Ru anh” của nhạc sĩ Lương Nguyên do Đặng Tuệ Nguyên phối khí và trình bày
Tựa như một lời hát ru truyền thống, bài hát cất lên những ca từ vừa nhẹ nhàng, sâu lắng, vừa thể hiện tình cảm, góp phần truyền tải thông điệp đầy tính nhân văn. Âm nhạc trong “Ru anh” không chỉ là tiếng lòng dành cho người anh trai đã mất, mà đã trở thành giai điệu mang sức mạnh tinh thần, an ủi động viên những bệnh nhân đang chiến đấu với bệnh tật.
PV:Xin chào NSUT, nhạc sĩ Lương Nguyên. Ca khúc “Ru anh” được viết trong hoàn cảnh rất đặc biệt, ông có thể chia sẻ về khoảnh khắc xúc động ấy?
Nhạc sĩ Lương Nguyên: “Thời gian gần đây, tôi đọc trên báo Dân Trí thấy đưa tin về GS. TS. Nguyễn Lân Dũng và vợ là nguyên Giám đốc Bệnh viện 108 khi kiểm tra tần suất ung thư thì cả hai người đều mắc bệnh ung thư. Ung thư hiện nay là một vấn nạn mà quanh tôi, những người thân của tôi, quá nhiều người bị. GS. TS. Nguyễn Lân Dũng nói: “Tại sao tôi không uống rượu, không hút thuốc lá, không thức khuya mà vẫn bị ung thư”. Theo ông lí giải “Chắc là do tôi ăn rau ở ngoài chợ bị nhiễm chất độc”.
Hiện nay, đang có cuộc rà soát về an toàn thực phẩm rất sát sao để phòng ngừa các chất độc được sử dụng một cách bừa bãi. Vấn nạn ung thư bây giờ quá lớn, mọi người cần thức tỉnh để cuộc sống trở nên an toàn hơn. Bài hát “Ru anh” ra đời từ cảm xúc của người thân của tôi là anh trai tôi cũng bị mắc bệnh ung thư dạ dày. Bố chồng của con gái anh tôi cũng bị ung thư và mất trước anh tôi 6 tháng, cũng bị ung thư dạ dày. Hiện nay, nhạc sĩ Phạm Tịnh và Trần Tiến cũng bị ung thư dạ dày. Quá nhiều người bị ung thư như vậy trở thành một hồi chuông báo động cho chúng ta”.
PV: Trước việc anh trai bị bệnh nặng, cảm xúc đầu tiên đã thúc giục ông sáng tác bài hát này như thế nào?
Nhạc sĩ Lương Nguyên: Trước việc anh tôi bị lâm bệnh nặng, cảm xúc đầu tiên của tôi là nghĩ đến việc sáng tác một bài hát dịu dàng như một lời ru để làm cho nỗi đau được thuyên giảm. Vì thế bài hát được bắt đầu bằng “ngủ đi anh”.
PV: Đề tài và ca từ của bài hát này khá đặc biệt, ông có thể chia sẻ những khó khăn trong quá trình viết ca khúc này?
Nhạc sĩ Lương Nguyên: Tôi viết bài hát cũng không phải dễ dàng vì chọn đề tài này, nội dung ca từ phải sao cho phù hợp. Bởi vì, nếu nó quá nặng nề, quá dài dòng thì sẽ mất cảm xúc. Chính vì vậy, câu từ phải lắng đọng và cũng phần nào phản ánh được sự nghiệp của anh gắn liền với di sản văn hóa dân tộc của đất nước.
Anh Đặng Hoành Loan là nhạc sĩ và là một nhà nghiên cứu rất nổi tiếng và có đóng góp rất lớn để hoàn thành 7 di sản trình UNESCO và đều được tổ chức này công nhận. Bên cạnh đó, anh Đặng Hoành Loan còn nhiều đóng góp khác nữa, đó là các công trình lớn, được xuất bản. Tôi nghĩ rằng bài hát này thể hiện tình cảm của tôi đối với anh Loan – người anh cả và cũng như nói lên hiện trạng về căn bệnh ung thư hiện nay.
PV: Nhạc sĩ đã có ý tưởng cho phần hòa âm phối khí cũng như chọn nét nhạc cho ca khúc này như nào ạ?
Nhạc sĩ Lương Nguyên: Khi vào thăm anh Đặng Hoành Loan ở trong Bệnh viện Việt – Xô, tôi cảm thấy có tình cảm rất đặc biệt và nảy ra trong tôi một giai điệu âm nhạc gần gũi với những lời hát ru. Lời hát ru ngày xưa có câu hát ru “À ơi” thì trong ca khúc này là: “Ngủ đi anh. Ngủ đi anh” và nhắc đi nhắc lại mô típ ấy. Nên, giai điệu dễ đi vào lòng người hơn. Và khi phối nhạc để cho ca sĩ hát do Đặng Tuệ Nguyên, cháu ruột của anh Đặng Hoành Loan thực hiện nên đồng cảm.
PV: Quá trình thực hiện ca khúc “Ru anh” có điều gì khiến ông xúc động nhất?
Nhạc sĩ Lương Nguyên: Khi bản phối và giai điệu được hoàn thành thì tôi có gọi cho NSND Thu Hiền, người rất gần gũi với gia đình tôi. Bởi vì trước đây, tôi là người dẫn Thu Hiền vào nghiệp ca hát. NSND Thu Hiền đã bay từ Sài Gòn ra và trực tiếp thu thanh bài hát này trước khi anh tôi mất chỉ 5 ngày thôi.
Ca khúc “Ru anh” của nhạc sĩ Lương Nguyên do NSND Thu Hiền trình bày.
PV: Theo ông, ca khúc này có tác động thế nào đến đời sống tinh thần của những bệnh nhân ung thư?
Nhạc sĩ Lương Nguyên: Ca khúc “Ru anh” cũng muốn gửi tới mọi người một thông điệp là quan tâm, chăm sóc, yêu thương những người không may mắc phải căn bệnh này. Và tôi nghĩ, bài hát như một lời ru, lời dẫn mọi người đến những tình cảm sâu lắng hơn, không chỉ đối với những người không mắc bệnh ung thư mà còn cả những người mắc phải các căn bệnh trầm trọng này khi sắp mất đi cuộc sống.
PV: Vâng, xin cảm ơn những chia sẻ của nhạc sĩ.
Ca khúc “Ru anh” ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt, không chỉ là lời tiễn biệt đầy xúc động của nhạc sĩ, nhà báo Lương Nguyên dành cho anh trai mình là nhạc sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc Đặng Hoành Loan, mà còn là sự tiếp nối của tình yêu thương, sự đồng cảm và khát vọng vượt qua bệnh tật của những người mắc căn bệnh ung thư.
